Śmierć bliskiej osoby to trudne przeżycie, z którym ciężko się pogodzić. Smutek, żal, lęk, gniew czy też poczucie winy to naturalne emocje, które mu towarzyszą. U jednych mijają one szybciej, u innych utrzymują się przez dłuższy czas. Każdy bowiem przeżywa żałobę po śmierci bliskiej osoby na swój własny sposób. Czym właściwie ona jest? Jakie są etapy żałoby?
Czym jest żałoba? Po czym można mieć żałobę?
Żałoba to stan, w którym odczuwa się wiele negatywnych emocji, takich jak głęboki smutek, żal, poczucie winy, gniew czy też ból psychiczny. Chociaż utożsamiana jest głównie ze śmiercią bliskiej osoby, w psychologii przyjmuje się, że pojawia się ona po stracie kogoś lub czegoś ważnego dla danego człowieka. Żałobę można przeżywać w związku z takimi trudnymi wydarzeniami z życia jak:
- śmierć kogoś bliskiego,
- rozstanie z partnerem,
- rozwód rodziców,
- utrata pracy,
- śmierć ukochanego pupila.
Okres żałoby okiem psychologa – objawy, przebieg i czas trwania
Żałoba to trudny okres dla człowieka. Strata kogoś lub czegoś naprawdę ważnego odciska piętno i niejednokrotnie prowadzi do przewartościowania życia. Choć to bolesny etap, może stanowić katalizator pozytywnych zmian. Jakie są objawy i etapy żałoby? Ile powinna ona trwać?
Objawy żałoby – po czym rozpoznać żałobę?
Osoba pogrążona w żałobie odczuwa wiele negatywnych emocji. Smutek, żal, poczucie bezradności, gniew – to nie jedyne uczucia, których można doświadczać w związku ze stratą. Często pojawia się szok, niedowierzanie, poczucie nierealności, a także lęk.
Silna reakcja emocjonalna to jednak nie wszystko. Osoby przeżywające żałobę mogą uskarżać się również na objawy somatyczne, takie jak:
- pustka w żołądku,
- ucisk w gardle i klatce piersiowej,
- uczucie suchości w jamie ustnej,
- zaburzenia snu,
- zaburzenia apetytu np. kompulsywne jedzenie lub utrata apetytu,
- brak energii,
- osłabienie mięśni.
Częstymi objawami żałoby są również upośledzenie pamięci krótkotrwałej, kłopoty z koncentracją i wrażenie utraty celu i sensu w życiu. U osoby, która przeżywa żałobę po zmarłej osobie, może pojawić się również uczucie ulgi i wolności, np. jeśli śmierć bliskiego nastąpiła po długiej i wyczerpującej chorobie.
Etapy żałoby – jak przeżywa się stratę bliskiej osoby?
Przebieg żałoby u każdego człowieka jest inny. U jednych reorganizacja życia zachodzi dosyć szybko, inni nie mogą oderwać się od starej rzeczywistości. W psychologii wyróżnia się 5 etapów żałoby.
- Etap szoku i zaprzeczenia. W tej fazie strata kogoś bliskiego lub czegoś, co miało ogromne znaczenie w życiu, jeszcze nie dociera do człowieka. Pojawia się szok i niedowierzanie. Utrata bliskiej osoby, zwolnienie z pracy czy też rozstanie jawi się jako zły sen, z którego zaraz nastąpi pobudka. Etap szoku i zaprzeczenia trwa najczęściej od kilku godzin do kilku dni. W przypadku śmierci bliskiej osoby zwykle kończy się po pogrzebie.
- Etap chaosu i dezorganizacji. To etap, w którym osoby przeżywające żałobę uświadamiają sobie stratę i rolę, jaką dana osoba lub praca odgrywała w ich życiu. W tej fazie pojawiają się silne emocje, takie jak uczucie osamotnienia, lęk, napięcie emocjonalne, którym mogą towarzyszyć objawy somatyczne, np. bezsenność, utrata apetytu.
- Etap złości i buntu. W tej fazie osoba przeżywająca żałobę odczuwa złość na samą siebie, osobę, która odeszła, cały świat. Często zadaje sobie pytanie: „Dlaczego to spotkało właśnie mnie”. Widok szczęśliwych osób jest dla niej źródłem dodatkowego cierpienia.
- Etap rozpaczy. To faza, która trwa najdłużej. W jej trakcie osoby w żałobie miewają pesymistyczne myśli. Popadają w głęboki smutek i apatię. Mogą stronić od kontaktów towarzyskich i odsuwać się od bliskich osób.
- Etap akceptacji. W tej fazie osoby w żałobie godzą się ze stratą. Następuje reorganizacja życia i adaptacja do nowej rzeczywistości.
Pamiętaj, sposób przeżywania żałoby może być różny. Jedna prawidłowa ścieżka nie istnieje. Każdy ma prawo do szczęścia, co nie oznacza, że zapomina o utraconej osobie i że przestaje być ona dla niego ważna. W wyniku odpowiednio przeprowadzonej i przeżytej żałoby w życiu osoby, która doświadczyła straty, może dojść do pozytywnych zmian, nawet jeśli początkowo wydaje się to nierealne.
Jak poradzić sobie z żałobą po śmierci bliskiej osoby? Jak przeżyć żałobę?
W procesie żałoby ważna jest akceptacja trudnych emocji. Trudno bowiem pozbyć się smutku, żalu i bólu związanego ze śmiercią bliskiej osoby bez uznania dla swoich uczuć. W końcu są one naturalną reakcją organizmu na doświadczenie straty i będą się utrzymywać przez pewien czas. Jaki konkretnie? Tak naprawdę nie wiadomo. Każdy powinien przeżyć żałobę we własnym tempie. Tylko wówczas może dojść do pełnej akceptacji straty, co pozwoli na rozpoczęcie nowego życia – już bez zmarłej osoby.
Równie istotne jest wyrażanie uczuć związanych ze śmiercią bliskiej osoby. Jeżeli nie masz się do kogo zwrócić, skorzystaj ze wsparcia psychologa lub psychoterapeuty. Specjalista pomoże Ci przejść przez wszystkie etapy żałoby i odnaleźć utracony sens życia. Istnieją różne sposoby radzenia sobie z odejściem ukochanej osoby. Trudne emocje mogą jednak je przesłaniać, stąd też wsparcie specjalisty może okazać się nieocenione.
Jeżeli chcesz pomóc osobie będącej w żałobie, możesz np. wyręczyć ją w organizacji pogrzebu. Niektórzy ludzie będą potrzebować również czasowego przejęcia opieki nad dziećmi albo chwilowego odciążenia od obowiązków zawodowych. Zamiast zgadywać, warto po prostu zapytać.
Ile trwa żałoba po stracie bliskiej osoby?
Każdy przeżywa żałobę na swój sposób. Trudno więc jednoznacznie określić, jak długo będzie ona trwać. Zazwyczaj dochodzenie do siebie w przypadku nagłej śmierci ukochanej osoby trwa dłużej niż żałoba po stracie bliskiego, który długo chorował. Nie jest to jednak regułą. Jedno jest pewne – każdy potrzebuje czasu, by zaadaptować się do nowej rzeczywistości.
Ile trwa żałoba w Kościele katolickim? Czego nie wolno robić podczas żałoby?
Kościół katolicki nie precyzuje jednoznacznie, ile żałoba ma trwać. Wiele zależy od tradycji lokalnych, a także osobistych preferencji. Niemniej czas przeżywania bólu związanego ze śmiercią bliskiej osoby można podzielić na dwa etapy – żałobę ścisłą i żałobę zwykłą. Ile powinna trwać każda z nich? Czego nie wolno podczas nich robić?
- Żałoba ścisła. Trwa 30 dni od dnia pogrzebu. Jest to czas nie tylko smutku, ale i celebracji pamięci o zmarłym. W tym okresie osoby w żałobie powinny unikać uczestnictwa w rozrywkach i nosić stroje w stonowanych, ciemnych kolorach. Ważna jest również codzienna modlitwa za duszę nieżyjącego.
- Żałoba zwykła. Trwa do pierwszej rocznicy śmierci. W tym czasie bliscy zmarłej osoby powinny powoli wracać do normalnej aktywności, nie zapominając jednak o modlitwie za nieżyjącego i kultywowaniu pamięci o nim. Noszony przez osoby w żałobie ubiór może być bardziej zróżnicowany kolorystycznie niż w przypadku żałoby ścisłej. Niemniej nadal powinien być utrzymany w stonowanych barwach.
Żałoba to jeden z najtrudniejszych okresów w życiu człowieka. Towarzyszy jej silna reakcja emocjonalna. Kiedy uczucia biorą górę, warto mieć przy boku kogoś, kto wyręczy nas np. w organizacji pogrzebu. W Mortis możemy przejąć praktycznie wszystkie kwestie związane z pochówkiem, dzięki czemu Ty zyskasz czas na modlitwę, kultywowanie pamięci o zmarłym czy też wsparcie bliskich pogrążonych w żałobie.