Jakie znaczenie ma sala pożegnań
Śmierć bliskiej osoby to jedno z najbardziej traumatycznych wydarzeń, niezależnie od tego, czy umiera osoba w sile wieku, młoda czy ktoś uznawany za nestora rodu. W niełatwych momentach rodzina nie może skupić się wyłącznie na żałobie czy smutku. Ważne znaczenie ma odpowiednio pożegnanie się ze zmarłym przed złożeniem go do trumny. Chociaż od przeszło tysiąclecia Polska należy do grona krajów katolickich, to gros uroczystości religijnych w naszym kraju czerpie z tradycji pogańskiej. Podobnie jest w przypadku pochówku. Bez względu na pochodzenie tradycji pogrzebowych, najważniejsze wydaje się być należyte pożegnanie ze zmarłym. Z szacunkiem, pokorą i zadumą.
Zwyczaje pogrzebowe w Polsce
Siłą i być może zarazem słabością religii chrześcijańskich jest eklektyzm, czyli czerpanie nie tylko ze swojej tradycji (przede wszystkim z Biblii), ale też z lokalnych wierzeń, przesądów i obyczajów. Nie dziwą więc kolorowe korowody w Ameryce Łacińskiej czy na Filipinach, gdzie katolickie obrzędy mocno odbiegają wizualnie do tradycji znanych ze Starego Kontynentu. Także w Polsce część zwyczajów zaczerpnięto nie tyle z czasów pogańskich, ale z szeroko pojętej ludowości. Przykładem jest czuwanie przy zmarłym, mające na celu zabezpieczenie jego duszy przed szponami diabła. Czuwanie, w tym modlitwa, wymagały od domowników należytego skupienia. Tylko w takich warunkach dusza mogła wędrować do niebios bez obaw, że zostanie przejęta przez szatana. Istotnym elementem tradycyjnego czuwania przy zmarłym było wspólne opłakiwanie odchodzącej osoby. Obok rodziny przy zwłokach zbierali się sąsiedzi czy znajomi. Poza modlitwą ważnym elementem czuwania były rozmowy o życiu zmarłego – zgodnie ze zwyczajem poruszano tylko tematy przedstawiające go w pozytywnym świetle, przywary zostawiając za drzwiami.
Czuwanie przy zmarłym
Dziś, kiedy czuwanie przy zmarłym jest ważnym elementem uroczystości pogrzebowych, szuka się innych miejsc niż dom czy mieszkanie. Może to być przykościelna kaplica, ale jest inne warte uwagi rozwiązanie. O odpowiednio przygotowaną salą pożegnań należy pytać w takich miejscach, jak zakład pogrzebowy. Warszawa to szereg firm zajmujących się pochówkiem, najlepsze z nich przygotowały wszystko, co pomoże w godny sposób uhonorować zmarłego w ciszy i spokoju. Pogotowie pogrzebowe w Warszawie na życzenie rodziny udostępnia salę, w której można się pomodlić oraz powspominać zmarłego. Mimo że wciąż gros uroczystości pogrzebowych odbywa według tradycji rzymskokatolickiej, to zakład pogrzebowy w Warszawie jest otwarty na pochówek świecki, prawosławny czy nawet greckokatolicki. Rolą organizatorów pogrzebu jest wcześniejsze poinformowanie o wszystkim pracowników zakładu. Wskazówki pomogą też przy dekoracji sali pożegnań.
Jak wygląda sala pożegnań?
Sala pożegnań w zakładzie pogrzebowym to szczególne miejsce, w którym gromadzą się żałobnicy, aby oddać hołd osobie zmarłej. Podczas ostatniego pożegnania kontemplują jej życie, rozmawiają i przypominają sobie wspólne chwile. Aby pomieszczenie dobrze pełniło swoją funkcję, musi być przede wszystkim przestronne, a zarazem kameralne. W większości przypadków sale są zaaranżowane przy użyciu naturalnych i stonowanych barw, które stanowią eleganckie tło dla kwiatów i funeralnych dekoracji.
Aby zapewnić prywatność i ustrzec zebranych przed wścibskimi spojrzeniami przechodniów, stosuje się ciężkie zasłony, które skutecznie odgradzają pomieszczenie od świata zewnętrznego. Charakterystycznymi elementami dekoracyjnymi są także świeczki, wieńce i dewocjonalia, które oczywiście można zdjąć w przypadku organizowania ceremonii humanistycznej. Równie istotną rolę odgrywa oświetlenie, które powinno być ciepłe i niezbyt intensywne, aby nadać całości intymnego i kontemplacyjnego charakteru.
Wystawienie ciała zmarłego w sali pożegnań
Na końcu sali, na podwyższonym katafalku, ustawia się trumnę z ciała nieboszczyka. W zależności od woli rodziny oraz stanu ciała wieko może być otwarte bądź zamknięte. Na podeście często układa się kwiaty, najczęściej białe lilie, a niekiedy także lampiony i dodatkowe dekoracje.
Z boku lub na środku sali często znajduje się mównica, z której przemawiają członkowie rodziny lub mistrz ceremonii. Bliscy osoby zmarłej zajmują miejsce w specjalnych ławkach lub krzesłach rozstawionych po bokach pomieszczenia. Biorąc pod uwagę, że coraz więcej rodzin decyduje się na pogrzeby świeckie lub spersonalizowane ceremonie w obrządku katolickim, w wielu salach pożegnań instaluje się sprzęt nagłaśniający oraz ekrany. Dzięki temu uczestnicy pogrzebu mogą oglądać pamiątkowe zdjęcia lub słuchać ulubionych przebojów zmarłego.
Ile trwa czuwanie w sali pożegnań?
W dawnych czasach czuwanie przy zmarłym trwało 3 dni i odbywało się w domu. Obecnie, zarówno ze względów sanitarnych, jak i logistycznych, czas kontemplacji jest znacznie krótszy i trwa zazwyczaj kilka godzin. Jeżeli uroczystość odbywa się w obrządku rzymskokatolickim, żałobnicy modlą się, śpiewają pieśni liturgiczne i popadają w zadumę. Ceremonie świeckie przebiegają w bardziej swobodnej atmosferze i mogą przybierać różne formy. W zależności od upodobań czy woli zmarłego bliscy słuchają muzyki, oglądają przekazy audiowizualne czy też prowadzą długie rozmowy. Kiedy uroczystość dobiega ku końcowi, trumna zostaje zamknięta, a żałobnicy przechodzą w uroczystym kondukcie na cmentarz.
Uroczystości pogrzebowe w Warszawie
Uroczystości w sali pogrzebowej nie muszą przebiegać zgodnie z utartymi schematami. Coraz powszechniejszym trendem, nie tylko w Warszawie i okolicach, jest kremacja. Trzeba tylko pamiętać, że zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem nie ma możliwości przechowywania prochów zmarłego w domu czy innym miejscu. Prochy muszą spocząć w ziemi.
Katolicy w sali pożegnań zasiadają wokół trumny i wspólnie modlą się za jego duszę. Śpiewy także nie należą do rzadkości. Nieco inaczej jest w pogrzebach świeckich, kiedy ostatnim chwilom spędzanym nad trumną bądź urną towarzyszy cicha kontemplacja. Zwyczajem zaczerpniętym z krajów anglosaskich są też mowy pogrzebowe wygłaszane przez bliskich. Oczywiście zgodnie ze zwyczajem winno się mówić wyłącznie o zaletach zmarłego, pomijając niewygodne wątki z jego żywota. Zdarzają się też anegdotki i bardziej osobiste wspomnienia.