Pogrzeb to szczególna uroczystość. Pełna smutku, zadumy, niekiedy też żalu. Dlatego należy jej się odpowiednia oprawa muzyczna. Na co się zdecydować, aby w adekwatny sposób uczcić ostatnią drogę zmarłej osoby?
Pogrzeb katolicki a oprawa muzyczna – tradycyjne rozwiązania i dostępne możliwości
Muzyka towarzyszy człowiekowi niemal każdego dnia. Potrafi rozweselić, ale też wprawić w zadumę lub smutek. Jest obecna praktycznie podczas każdej ważnej uroczystości rodzinnej. Nie powinno więc dziwić, że pojawia się także na pogrzebach. Jest nie tylko elementem liturgii podczas pogrzebu kościelnego, ale również uświetnia pochówek świecki.
- Wystawienie ciała w kaplicy/domu pogrzebowym. Jeżeli pożegnanie ze zmarłym odbywa się w kaplicy lub domu pogrzebowym, uroczystościom może towarzyszyć delikatna muzyka w tle. Wprowadza ona nastrój zadumy i pozwala żałobnikom skupić się na przeżywanej chwili. Zagłusza też otwieranie drzwi, kroki i głosy, które mogłyby rozpraszać osoby żegnające zmarłego.
Na życzenie zmarłej osoby lub rodziny w domu pogrzebowym można też odtworzyć ulubione piosenki nieżyjącej/nieżyjącego. To szczególny sposób na oddanie hołdu bliskiemu i uczczenie wspólnie spędzonych chwil. Piosenki nie muszą mieć poważnego lub podniosłego charakteru. Mogą być wesołe, jeśli tego życzyłby sobie zmarły. - Oprawa muzyczna w trakcie liturgii mszy pogrzebowej. Pieśni żałobne są najczęściej grane w kościele przez organistę na organach. Podkreślają one powagę uroczystości. Wyrażają smutek, żal, ale też nadzieję na ponowne spotkanie w niebie. Pojawiają się przed rozpoczęciem mszy pogrzebowej, w jej trakcie oraz na koniec, gdy trumna lub urna jest wyprowadzana ze świątyni. Podczas uroczystości śpiewane są też psalmy. Bliscy osoby zmarłej coraz częściej decydują się również wynająć zespół muzyczny lub muzyka, który zagra na trąbce bądź skrzypcach dbając o odpowiednią oprawę.. Może to być kwartet smyczkowy, skrzypek lub harfistka. Wszystko zależy od indywidualnych preferencji rodziny. Zatrudnieni muzycy świetnie uzupełniają się z organistą. W efekcie uroczystość nabiera niepowtarzalnego charakteru.
- Oprawa muzyczna na cmentarzu. Muzyka może też towarzyszyć żałobników podczas ostatniej drogi zmarłego i przy pochówku. Czasem pieśni żałobne są śpiewane przez organistę, czasem wykonuje je zatrudniony zespół. Często podniosłe melodie są grane na trąbce albo innym instrumencie – skrzypcach, wiolonczeli, flecie, a nawet dudach. Pozwala to podkreślić uroczysty charakter pogrzebu, a także wprawia w zadumę.
Muzyka na świeckiej uroczystości pogrzebowej – na co się zdecydować?
Świecka uroczystość pogrzebowa daje więcej przestrzeni na eksperymenty z oprawą muzyczną niż katolicki pochówek. Nie oznacza to jednak, że nie może mieć poważnego i podniosłego charakteru. Wszystko zależy od woli zmarłego i preferencji rodziny. Bliscy mogą wynająć solistę lub zespół muzyczny, który zagra i zaśpiewa określone piosenki. Nie muszą być to religijne utwory, lecz melodie, które zmarła osoba lubiła za życia. Atrakcyjne aranżacje sprawią, że pogrzeb będzie miał niepowtarzalny charakter.
W szczególny sposób uroczystości związane ze świeckim pochówkiem uświetnią takie instrumenty jak:
- harfa,
- pianino lub fortepian,
- skrzypce lub wiolonczela,
- trąbka lub saksofon,
- dudy.
Muzyka na żywo pozwoli oddać hołd zmarłemu i doda uroczystości podniosłego charakteru. Nic jednak nie stoi też na przeszkodzie, aby podczas świeckiego pogrzebu odtworzyć ulubione piosenki zmarłej osoby. Nie muszą one być poważne. Zdecydowanie lepiej sprawdzi się to, czego nieżyjący/nieżyjąca słuchała za życia.
Niezależnie od tego, czy ceremonia pogrzebowa ma charakter kościelny czy też świecki, najczęściej towarzyszy jej stosowna oprawa muzyczna. W przypadku pochówku kościelnego są to podniosłe pieśni, które wprowadzają nastrój powagi i zadumy. Pogrzeb świecki daje większą dowolność co do wyboru muzyki. Nie muszą to być smutne piosenki, lecz też optymistyczne. Wszystko zależy od ostatniej woli zmarłej osobie i decyzji bliskich.
Muzyka na pogrzebie — nie tylko żałobne utwory
Jak już wspomnieliśmy, coraz więcej osób decyduje się na pogrzeb humanistyczny, czyli bezwyznaniowy. Świecka uroczystość odbywa się bez obecności kapłana, a jej forma jest w pełni dostosowana do preferencji osoby zmarłej lub członków jej rodziny. W takim przypadku nie trzeba trzymać się tradycyjnych zasad — dotyczy to także muzyki. Oprawa muzyczna pochówku może być całkowicie dowolna.
Zdarza się, że rodzina, chcąc spełnić ostatnią wolę zmarłego, decyduje się na odsłuchanie jego ulubionych utworów. Na sali pożegnań często rozbrzmiewają przeboje z lat młodości osoby zmarłej, jej ulubione zespoły, a nawet przeboje współczesnej muzyki rozrywkowej. Popularnym wyborem wśród Polaków są przeboje znanych i lubianych gwiazd w dawnej sceny, w tym Czesława Niemena, Louis Armstronga czy Franka Sinatra.
Oczywiście, to tylko niektóre propozycje. Jeżeli zmarły był fanem klubu piłkarskiego, rodzina może zażyczyć sobie odtworzenia hymnu zespołu, któremu kibicował. Jeżeli zmarły bardzo lubił konkretny film lub serial, nic nie stoi na przeszkodzie, aby odtworzyć soundtrack. Najważniejsza, aby muzyka była związana z jego postacią, przywodziła na myśl wspomnienia o życiu i skłoniła uczestników ceremonii do refleksji i zadumy.